Çiftçiye tarımsal desteğin yarısı bile sağlanmadı: Sadaka değil, kanuni hak!
AKP, 2006 yılında hiçbir zaman uymayacağı bir yasa çıkardı. Yasaya göre tarımsal destekler için bütçeden ayrılan pay GSMH’nin yüzde 1’inden az olamayacaktı. 2020’de tarımsal destekler yasada öngörülenin yarısı bile etmiyor …
2020 yılı bütçesi hükümet tarafından TBMM’ye sunuldu. Bütçenin sunulmasıyla beraber iktidar medyası bütçeden tarımsal destekler için ayrılan payı manşetlerine taşıdı. Buna göre tarımsal destekler için ayrılan pay yüzde 37’lik artışla 22 milyar liraya çıkarıldı. Ancak AKP kendi iktidarı döneminde yürürlüğe soktuğu yasayı 14 yıldır uygulamıyor.
18 Nisan 2006 yılında çıkarılan 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesi aynen şöyle diyor; “Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak gayrisafi milli hasılanın yüzde 1’inden az olamaz.”
Başka bir ifadeyle yasa hükmüne göre tarımsal destek için ayrılması gereken pay toplam gelirin yüzde 1’i. Ancak yasanın yürürlüğe girdiği tarihten bu yana hiçbir yıl bütçeden ayrılan kaynak bu yasaya uygun tahsis edilmedi. Yıllara göre milli gelirin yüzde 1’ini ve bütçeden tarımsal destek için ayrılan tutarlar aşağıda verilen tablodaki gibi.
Görüldüğü üzere bu zamana kadar hiçbir yıl bütçeden ayrılan kaynak yasanın emrettiği büyüklükte olmadı. Ancak enflasyonla beraber ortaya çıkan artış iktidar medyasının manşetlerini doldurdu. 2019 ve 2020 yıllarında da aynı senaryo yaşanıyor. Sunumunu Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yaptığı Yeni Ekonomi Programı’na göre 2019 yılı gayri safi milli hasıla tahmini 4,4 trilyon lira. Buna göre 2019 yılında tarımsal destekleme için ayrılması gereken tutarın 44 milyar lira olması gerekiyordu. Ancak 2019 bütçesinde ayrılan pay sadece 16,1 milyar lira olmuştu. 2020 yılı için ise 22 milyar liralık tarımsal destek öngörülüyor. Öte yandan yine hükümetin ekonomi programına göre 2020 yılı gayrisafi milli hasılası 5,1 trilyon lira olacak. Dolayısıyla 51 milyar lira tarımsal destek verilmesi kanuna göre zorunluyken, bütçeden tarımsal destek için ayrılan pay bunun yarısı bile edemedi.
***
AKP, yürürlüğe soktuğu yasayı 14 yıldır uygulamıyor
♦ 2007: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 8,8 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 5,5 milyar TL
♦ 2008: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 9,9 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 5,8 milyar TL
♦ 2009: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 10 milyar tl
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 4,5 milyar TL
♦ 2010: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 11,6 milyar TL
AKP’ni bütçede ayırdığı kaynak: 5,8 milyar TL
♦ 2011: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 13,9 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 6,9 milyar TL
♦ 2012: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 15,7 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 7,5 milyar TL
♦ 2013: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 18 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 8,6 milyar TL
♦ 2014: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 20,4 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 9,1 milyar TL
♦ 2015: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 23,4 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 9,9 milyar TL
♦ 2016: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 26 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 11,5 milyar TL
♦ 2017: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 31,1 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 12,7 milyar TL
♦ 2018: Kanuna göre ayrılması gereken kaynak: 37,4 milyar TL
AKP’nin bütçede ayırdığı kaynak: 14,5 milyar TL
Kaynak BirGün Gazetesi Ekonomi servisin haberi.
