AKP iktidarının yandaş rektör atamaları Türkiye’yi sonuncu yaptı!

AKP İktidarının Üniversitelere “Karım, oğlum, kızım, yeğenim” atamaları Türkiye’yi dibe vurdurdu. Avrupa Üniversiteler Birliği (EUA), 35 ülkenin yükseköğretim sistemini karşılaştırıp, ‘akademik, mali, atama, özerklik’ açısından raporladı. Türkiye, liyakatsiz atamada 35 ülke içinde sonuncu olduk. Akademik özerklikte 29’uncu sıradayız.

University Autonomy in Europa IV 2023 raporu yayınlandı. Avrupa’daki 35 ülkenin üniversite sistemleri dördüncü kez masaya yatırılıp, karne verildi. Organizasyon Özerkliği, Finansal Özerklik, Personel İstihdamında Özerklik ve Akademik Özerklik gibi 4 başlıkta 35 ülkedeki üniversiteler analiz edildi. EUA’nın 2011 raporunda gerilerde olan Türkiye 2023’te sonuncu olarak, dibi gördü.

İSTİKRARLI GERİLEME

Üniversitelerde rektör atamaları dahil kadroların değerlendirildiği, “Organizasyon Özerkliği” alanında Türkiye, 2011’de 28 ülke içinde 27. iken, 2023 raporunda bu kez 35 ülke içinde 35. oldu. Türkiye, bu sonuçla liyakatsiz atamalarla, 35 ülke içinde yükseköğretimde en kötü ülke durumuna düştü.

KAMPÜSLER GERİLDİ

EUA’nın 119 sayfalık 2023 yılı raporunda Türkiye için dikkat çeken bir başlık açılarak, Türkiye’deki üniversite yönetimine dış müdahalelerin Avrupa standartlarına aykırı olduğu vurgulandı. Avrupa’daki 35 ülkenin yükseköğretimi karşılaştırmalı analiz edildi. Üniversite özerkliğinin 4 temeli, ‘örgütsel, mali, personel, akademik’ özgürlükler incelendi. Uluslararası işbirlikleri, kariyerler, kampüslerde yaşanan gerilimler gibi puanlandı

AVRUPA LİGİNDE EN KÖTÜYÜZ

İngiltere özerklikte son 10 yılda örgütsel özerklik yani tüm kararların üniversitede alınmasında, lider konumunu yine koruyarak 2023 sıralamasında da 100 tam puanla birinci oldu. İskoçya sıralamaya yeni girmesine rağmen onlar da 100 tam puanla birinciliği İngiltere ile paylaştı. Danimarka, Finlandiya, Litvanya, Belçika, Brüksel listede en üst sırada yer aldı. Türkiye ise Yunanistan ve İzlanda’dan sonra yer alarak 100 üzerinden 39 puanla 35. sırada sonuncu ve en düşük puanlı tek ülke oldu.

TEK ADAM VURGUSU

Devlet ve vakıf üniversitelerine 2018 sonrası rektör seçme ve atama yetkisinin yalnızca cumhurbaşkanında olmasına dikkat çekilen EUA raporunda, “2011’de ilk araştırmada devlet üniversitelerinde akademisyenler 6 aday seçiyordu. YÖK 3 isim belirliyor ve cumhurbaşkanı birini atıyordu. Bu sistemde Türkiye en düşük skoru almıştı. Şimdi öyle bir noktaya gelindi ki; cumhurbaşkanı artık hiçbir eleme süreci olmadan rektör atıyor. Bu atama yöntemi Avrupa’nın hiçbir yerinde yok” deniliyor.

POLiTiKACILARA UYARI

Avrupa Üniversiteler Birliği (EUA) Başkanı Michael Murphy, “Üniversite özerkliği ile ilgili yaptığımız bu dördüncü çalışmanın sonuçları, üniversiteleri engelleyen çok sayıda kısıtlama olduğunu gösterdi. Bu raporu, Avrupa ülkelerindeki üniversitelerin zorluklarla başa çıkmalarını sağlayacak düzenlemeleri yapması için yayınladık. Günümüz dünyası büyük zorluklarla karşı karşıya ve üniversiteler bu zorlukların aşılmasında çok önemli bir rol oynuyor. Üniversitelere daha fazla özerklik devriyle üniversiteler garanti altına alınıp, profesyonelce yönetilebilir. Avrupalı, ulusal ve bölgesel tüm politikacıları bu rapordan yararlanmaya ve üniversitelerle diyaloğa davet ediyorum” dedi.

Murphy

GERiLEDiKÇE GERiLEDiK

Üniversitelerin finansal olarak da en çok kısıtlandığı ülkeler sıralamasında; Sırbistan ve Türkiye ilk 2 ülke olarak raporda yerini aldı. 2011 yılında 28 ülke varken 23. olan Türkiye, 2023 raporunda bu kez 35 ülke içinde 31. sıraya düşerek bu alanda da geriledi. Personel özerkliği sıralamasında; Estonya 100 puanla dünya birincisi oldu. Türkiye, 56 puanla 35 ülke içinde 26. sırada yer aldı. Türkiye, 2011’de bu alanda 28 ülke içinde 23. sıradaydı. Hırvatistan ise bu alanda sonuncu oldu.