İBB Meclisinde, İETT’nin ihaleleri, gerginliği
İETT’nin son 3 yılda araç alım ve bakım ihalelerinin tartışıldığı İBB Meclisi’nde tartışma çıktı. Eski İBB Genel Sekreter Yardımcısı olan Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu hakkındaki yolsuzluk iddiasının gündeme getirilmesine oturumu yöneten meclis başkanı izin vermedi. CHP Milletvekili Özgür Karabat ile ilgili ihale yolsuzluğu iddiasının gündeme getirilmesine ise meclis başkanının müdahale etmemesi CHP grubunun tepkisine neden oldu.
İBB Meclisi haziran ayı oturumlarının ikinci birleşimi, meclis 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul başkanlığında toplandı.
Saraçhane’deki İBB Başkanlık binasında gerçekleştirilen oturumda İETT araç alımları ve bakım işlerini inceleme üzere kurulan araştırma komisyonu, çalışmalarını tamamlayarak raporunu sundu.
Komisyon 2019-2020-2021 döneminde düzenlenen araç alım ve bakım ihalelerine incelendi. CHP-İYİ Parti grubunun muhalefet şerhi düştüğü komisyon raporunu Hukuk Komisyonu Başkanı olan AKP Meclis Üyesi Muhammet Kaynar sundu.
Kaynar, 3 yılda, bakım ihalelerinin yüzde 44’ünün, otobüs alım ihalelerinin yüzde 48’inin yani toplam 2 milyar 114 milyon liralık 15 ihalenin, CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat’ın mali müşaviri olduğu Ulaşım İç Dış Ticaret A.Ş’ye verildiğini söyledi.
Kaynar ihalelerde daha düşük teklifi veren firmaların geçici teminat mektuplarını vermemiş gibi gösterilerek ihale dışı bırakıldıklarını bu şekilde yüksek miktarlarda kamu zararı oluştuğunu savundu.
“BÖYLE MİZANSEN OLUR MU?”
Kaynar “İhaleler en yüksek teklif veren firmalara verilmiş düşük teklifleri verenler geçici teminat mektuplarını unutmuşlar gibi gösterilmiş. Bu unutma ne kadar masum olabilir? Verirsin ihaleyi en düşük teklifi verene yapamazsa geçici teminatını yakarsın, teminat mektubunu dosyadan çekil almazsın. Geçici teminat mektubunu unutan firmalar da 5 ihalede aynı. Birinde unuttuk diğer ihalede unutmayalım dememişler. Her belgesini tamamlamış teminat mektubunu unutmuşlar hep. Böyle mizansen olur mu? İETT’nin 5 ihaledeki kamu zararı 1 milyar TL” iddiasında bulundu.
Kırım oranlarının çok düşük olduğunu, birim fiyatlar arasında da açıklanamaz farklar olduğunu söyledi.
“MERCEDES ŞARTNAMEYE İTİRAZ EDİYOR”
Mercedes araçlar için açılan bakım-onarım ihalesinin şartnamesine katılmak isteyen Mercedes Benz’in ömrünü tamamlamış aksam orijinal yedek parça ile yenilenmezse yol, yolcu ve sürücü emniyeti açısında risk taşıyacağı için itiraz ettiğini aktardı.
Kaynar “547 milyonluk bakım ihalesi Ulaşım İç Dış Ticaret A.Ş’ye veriliyor. Mercedes de itirazı dikkate alınmadığı için ihaleye teklif sunmuyor. Araç arızaları bu yüzden yaşanıyor. Mercedes araçlarını bakımını Mercedes’ten daha iyi yapar diye ihale CHP’li şirkete veriliyor” diye konuştu.
“HUKUKİ İŞLEM BAŞLATILACAK”
Kaynar; ihalelerin afet, salgın gibi acil durumlarda uygulanan 21-b maddesine göre davet ve pazarlık usulü ile yapılmasını eleştirerek İETT’nin 3 yıldın filosuna yeni araç katmadığını, 177 aracın da hurdaya çıktığını kaydetti. Otobüslerle arıza ve şikayet sayısının arttığını ifade eden Kaynar, tespit ettikleri usulsüzlüklerle ilgili hukuki işlem başlatacaklarını açıkladı.
PEŞKEŞ POLEMİĞİ
CHP’li Meclis Üyesi Umut Şenol, muhasebe standartlarına göre 3 yıllık enflasyonun yüzde 100’ü geçtiğinde Türk lirasının raporlama yaparken baz alınamayacağını, dolar-euro gibi stabil para birimlerine göre raporlama yapmak gerektiğini söyledi.
Kaynar da “Ne demek istediğini anlamadım. O yıllarda o kadar peşkeş çektik, şimdi düştü mü demek istiyor” dedi.
CHP Grup Sözcüsü Tarık Balyalı da “Peşkeşin ne olduğunu geçtiğimiz dönemden çok iyi biliyoruz. Peşkeşi kendisine iade ediyoruz” karşılığını verdi.
“5’Lİ ÇETE KOMBİNE BİLET ALMIŞ”
Komisyon raporu üzerine konuşma yapan İyi Parti Grup Sözcüsü Suat Sarı, “Adeta yavuz hırsız ev sahibini bastırır atasözü burada tam da bu raporu okuyanlara ithaf edilecek durumda. Komisyonun Ak Partili üyelerince kaleme alınan raporda 21b ihalelerinden şikayet ediliyor. Şimdi şikayet ettikleri 21-b ihalesini, mensup oldukları parti Türkiye’de 2021 yılında 920’den fazla ihaleyi bu kapsamda yapmış. 5’li çete olarak adlandırdığımız şirketler, son yıllarda 21-b ihalelerinden adeta kombine bilet almış. Bu şirketlerin son yıllarda devletten 21-b’den almış olduğu ihalelerin toplamı 150 milyar dolar” dedi.
“BALLI BÖREKLİ İHALELER PEŞKEŞ ÇEKİLDİ”
Sarı “Merkezi hükümetten 5’li çeteye ballı börek 21-b’den ihaleleri peşkeş çek. Milletvekillerine bu ihalelerin sözleşmelerini devlet sırrı diye verme. Halk CİMER’den sorunca yine devlet sırrı de. Ve sonra gel İETT’de ‘bu ne’ diye sor. Çok merak ediyorsan, hakikaten bu ülkeyi seviyorsan git tüneller mucidi, Ulaştırma Bakanı’na sor. Yüzlerce şehir hastanelerinin, demiryollarının, otoyolların 21-b’den ihale etme gerekçen ne diye. Cevap alırsan bizle de paylaş, devleti nasıl soymuşlar öğrenelim. Bu ihaleleri yapanlar Türkiye’nin prestijini sarstıklarının zaten farkında değiller, onlar için varsa yoksa rant ve biat ön planda” diye konuştu.
“ÇÖPE ATILAN 65 MİLYON EURONUN HESABINI VERDİNİZ Mİ?”
Cumhuriyet tarihinin en şaibeli günlerinin yaşandığını vurgulayan Sarı, “Buradan size ekmek çıkmaz. İETT’den bahsederken Ak Partili meclis üyeleri keşke 2017’de her biri 1 milyon 265 bin avroya satın alınan toplam 50 Phileas otobüsü sorsalardı. Çöpe atılan, 65 milyon avronun karşılığı 1 milyar 170 milyon TL’nin hesabı ne oldu? Bu yolsuzluğun hesabını halka verdiniz mi” diye sordu.
ULAŞTIRMA BAKANI HAKKINDAKİ İDDİALAR GERİLİMİ TIRMANDIRDI
Ulaştırma Bakanlığının yaptığı usulsüz ihalelerden örnekler veren Sarı, bakanın İBB’de görev yaptığı sırada adının yolsuzluğa karıştığını söylemesi ortamı gerdi.
Oturumu yöneten İBB Meclisi 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul “Devletin bakanını yolsuzlukla suçlamayın, konunuza geri dönün” diye uyardı. Sarı da “Onlar konuşurken bir milletvekilini suçladı müdahale etmediniz” karşılığını verdi.
“5’Lİ ÇETE TÜRKİYE’YE HİZMET EDEN KİŞİLER”
AKP Grup Sözcüsü Faruk Gökkuş “Arkadaşların 5’li çete dediği, Türkiye’ye hizmet eden kişiler. İş yapmazlar, yapana da hırsız derler. Rapordaki iddialara cevap versenize. Burada olmayan kişileri burada suçlama. Yalanla iftirayla siyaset yapma. Ulaştırma Bakanı yapılan işlerin yöntemini, maliyetini defalarca anlattı. Anlama özrün olabilir. Yalanı, iftiraya bırak adam gibi siyaset yap. Ankara’nın siyaseti TBMM’de konuşulur. Burada oymayan kişilerin şerefleri ile yalan istatistiklerle oynamayın” dedi.
“BU JARGONU KABUL ETMİYORUM”
Sarı “Biz Ak Parti’nin siyaset şeklini tamamen protesto ediyoruz. Ben her şeyi belgeleri ile konuştum. Sen kimsin bana yalancı, iftiracı diyeceksin? Bakanın 2 yıldır valilikte sümen altı edilen yolsuzluk dosyasının sorgulayın. Topluma örnek olmamız lazım. Daha nezaketli olmalıyız. Bu jargonu kabul etmiyorum kendisine gelsin” dedi. Okul tekrar müdahale ederek “Ülkenin bakanını yolsuzluğa bulaşmakla suçluyorsunuz. İtham etmek başka, yargı kararı olmadan yolsuzluğa bulaşmakla suçlamak başka” dedi. Meclis üyeleri arasında atışma bir süre daha devam etti.
“KULLANIM PROBLEMİ OLDU”
Bağcılar Belediye Başkanı ve Ulaştırma Komisyon Başkanı Abdullah Özdemir söz alarak Phileas marka metrobüslerle ilgili “2008’de alındı bir dönem kullanım problemi oldu. Firma ile görüşüldü. 2011de tekrar sorun yaşandı. Dava açıldı. Firma battı. 3 milyonluk teminat mektubu irat olarak kaydedilmiş. Gereken yapıldı. 31 metrobüs hala kullanılıyor” açıklaması yaptı.
Özgür Karabat’ın da söz konusu şirkette CHP’nin İBB’yi kazandıktan sonra mali müşavir olduğunu, firmanın sonrasında ihaleleri almaya başladığını, Karabat’ın ilk ihalenin alınmasından sonra mali müşavirliğini bıraktığını söylemesine rağmen son döneme kadar kayıtlarda hala bu görevde gözüktüğünü söyledi.
“60 OTOBÜS ÜRETMİŞ 50’SİNİ İBB ALMIŞ”
CHP Grup Sözcüsü Balyalı da “Phileas firmasının ticaret hayatı boyunca o otobüsten 60 adet üretmiş 50’sini İBB almış. Daha önce hiçbir otobüs üretmeyen firmadan, otobüs almak kabul edilebilir bir şey mi? Şu an çalıştırılan otobüsler de tabiri caizse ittirile kaktırıla çalıştırılmaya çalıştırılıyor” açıklaması yaptı.
“CHP’Lİ VEKİL HAKKINDA KONUŞULURKEN MÜDAHALE ETMİYORSUNUZ”
Karabat ile ilgili tartışmaya da tepki gösteren Balyalı oturumu yöneten Okul’a “Özgür Karabat bilinçli olarak tartıştırılıyor. AK Partililer ilgili eleştiri olduğunda müdahale ediyorsunuz. CHP milletvekili hakkında konuşuluyor müdahale etmiyorsunuz. Konu TBMM’de gündeme geldiğinde hiçbir yasal sorun olmadığı açıklandı. Karabat bir grup şirketinin mali müşaviri. Bir kaçının seçimden önce de mali müşaviriydi. Algı çalışması yapılıyor özellikle. Onunla ilgili yolsuzluk algısı oluşturulurken hiç müdahale etmediniz” dedi. Okul da “Bu beyefendi ile ilgili itham var” dedi.
MASALARA VURARAK PROTESTO ETTİLER
Balyalı “Bu ülkenin milletvekili hakkında ‘şöyle bir olaya karıştı’ denebilir ama soyadı ile alay edilerek ‘Karabatak operasyonu’ denilerek bir yıldır gündemde tutulması doğru mu? ‘Böyle konuşmayın bu ülkenin milletvekilidir’ demediniz. Muhammet bey, elinizde bilge belge varsa rapora niye yazmadınız? Bu konuda raporda yazılmış bir şey yok. Kendine göre bir milletvekili üzerinden siyaset yapıyor” dedi.
Kaynar, tekrar söz alarak rapor sunumundaki iddiaları tekrar anlatmaya başlayınca CHP grubu masalara vurarak protesto etti. Okul “Böyle bir tarz yok. Meclisi sükunete davet ediyorum” dedi.
“DENETİMDE ÇİFT DİKİŞ YAPILDI”
Daha sonra kürsüye rapora muhalefet şerhini sunmak üzere CHP’li Meclis Üyesi Cemal Sataloğlu, “2017 yılında yüzde 88 açık ihale yapan kurum 2021 yılında ise yüzde 90,78 oranında açık ihale yaptı.21-b’ye göre yapılan ihale ise yani pazarlık usulü 2021 yılında sadece yüzde 8,72’dir. İETT’nin zaten bir bağlı kuruluş olarak her yıl denetim komisyonunda uzmanlardan destek alınarak yaptığı iş ve işlemleri incelendi. Denetimde çift dikiş yapıldı” dedi.
“RAPORDA ‘KANUNA UYMAYIN’ DİYORSUNUZ”
Sataloğlu şunları kaydetti:
*Raporda; ‘kanuna uymayın, ihale kanununa uymayın kanunda yazıldığı halde firmalar ihale sürecinde vermesi gereken evrakları vermese dahi onları ihale sürecine katın’ diyorsunuz. Kilometre kıyas hesabını yani fiyat farkı kıyas hesabını yanlış bir takım bölme ve çıkarma işlemleri yaparak ihaleleri karşılaştırıyorsunuz.
*Yanlış verilerden oluşturduğunuz tablolar ile yorumlar yapıyorsunuz. Uzun süreli ihaleler ile ilgili belediye kanununun maddesini yanlış yorumlayarak çıkarımlar yapıyorsunuz. Pandemi döneminde maliyetlerin artışı durumunu dikkate almayarak kırım oranları hakkında yorumlar yapıyorsunuz.
*İhale sürecinde katılımcı mektup yazıyor teknik şartnamenin değişikliği için ‘bunu dikkate al yani sipariş usulü ihale yap’ diyorsunuz. Çıkan sonucun ana hatları bu kadar. Başka da ortada bir şey yok.
“OTOBÜS ALIMI İÇİN ANKARA’DAN ONAY BEKLENİYOR”
Sataloğlu AKP’li Kaynar’ın “geçici teminat mektubu dosyadan gizlice çekildi, tahmini bedel sızdırıldı” iddiasına tepki göstererek “Varsa somut tespiti mahkemeler orada, yoksa özür dilenmesini bekliyorum” dedi. İETT’nin filosuna yeni otobüs katmamakla eleştirilmesiyle ilgili de “Yeni otobüs alımını Ankara’da bekleten sizsiniz, yeni araç alınmıyor diye eleştiriyorsunuz” dedi.
