Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kararıyla yasaklanan grev 9. gününde

Cumhurbaşkanı kararıyla ‘milli güvenliği bozduğu’ gerekçesiyle yasaklanan Bekaert işçilerinin grevi, 13 Aralık’tan bu yana sürüyor. Süreci ile ilgili açıklamada bulunan Birleşik Metal-İş Sendikası Başkanı Adnan Serdaroğlu, işverenin işçilere ilettiği yazıda bu grevin yasal olmadığını, tazminatsız işten çıkarmayla tehdit ettiğini söyledi.

İzmit’te lastik fabrikalarına çelik tel üreten Bekaert Fabrikası’nda 400 işçinin başlattığı grev, Cumhurbaşkanı kararıyla yasaklanmasına rağmen 9. gününe ulaştı.

Belçikalı işverenin yılın ilk 6 ayı için teklif ettiği yüzde 50’lik zammı reddeden ve ilk 6 ay için yüzde 130 zam talep eden işçiler, 4 aylık sürecin ardından grev kararı almıştı.

Gelinen noktada, yaklaşık 600 işçinin çalıştığı fabrikada üretim, 9 gündür durmuş durumda.

Açıklamada Birleşik Metal-İş Sendikası Başkanı Adnan Serdaroğlu, işçilerin, hissettikleri gerçek enflasyona göre zam yapılması talebiyle greve nöbetleşe devam ettiklerini; işverenin ise gece yarısı işçilere bir yazı ileterek bu grevin Cumhurbaşkanı kararıyla ertelendiği için yasal olmadığını ve tazminatsız işten çıkarmayla tehdit ettiğini söyledi.

MÜZAKERELER 60 GÜN SÜRDÜ, İŞVEREN GREV ERTELEMEYE BAŞVURDU

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 13 Aralık’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kararla Bekaert Çelik şirketinin Kocaeli’ndeki iki fabrikadaki grevleri 60 gün süreyle ertelemişti.

Gerekçe olarak da grevlerin “milli güvenliği bozucu nitelikte” olduğu gösterilmiş; kararın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 63’üncü maddesi gereğince verildiği belirtilmişti.

Serdaroğlu, “60 gün müzakere yapıldı. Arabulucu dönemi derken 4 ay bir sonuç alınamadı ve grev aşamasına geldik. Fabrikalarda eylemler, boykotlar oldu ama işverenin yaklaşımı değişmedi ve biz de sonunda grev kararını işyerine astık” dedi.

Grev kararını bir hafta önceden işverene bildirdiklerini belirten Serdaroğlu, işverenin ise grev ertelemesine müracaat ettiğini, sonra da Cumhurbaşkanı kararıyla grevin ertelendiğini aktardı.

“Bu bir erteleme değil, yasak. Anayasaya aykırı olduğu için de bu kararı tanımadık” diyen Serdaroğlu, şöyle dedi:

“Hükümet arabuluculuk yapıp, işçilerin kayıplarını gideren bir tutum yerine grev ertelemeye gidip, Belçikalı işverene kolaylık sağlıyor. Oysa işçinin istediği şey, hissettiği hayat pahalılığı karşısında ezilmemek.

İzmit’te bir sene içinde bir simit 2 liradan 5-6 liraya kadar çıktı. Her şey iki, üç kat zamlanırken maaşlara yüzde 50 zam önerildi. İşçi buna karşı çıkıyor.”

‘BELÇİKALI İŞVEREN SAATLİK 2,2 EURO ÜCRET VERİYOR’

Burada çalışan işçilerin saat ücretinin 44 TL olduğu bilgisini veren Serdaroğlu, “Bu da 2,2 euro’ya denk geliyor. Belçika’daki işçilerin saat ücreti ise 20-25 Euro. Yani biz onların aldığı ücretin dörtte, beşte birini almaya çalışıyoruz ama bizim önümüze hükümet engel koyuyor” ifadelerine yer verdi.

‘BURASI LASTİK FABRİKALARINA TEL ÜRETİYOR, MİLLİ GÜVENLİĞİ NASIL BOZABİLİR?’

Serdaroğlu ayrıca, grevin ‘milli güvenliği bozucu nitelikte’ görüldüğü için ertelenmesine de tepki gösterdi.

“Bu fabrika lastik fabrikalarına çelik tel üretiyor. Lastiğin içindeki çelik teli üretiyor yani, buradaki üretimin durmasıyla milli güvenliği bozmanın ne ilgisi var” diyen Serdaroğlu, “Geçmiş yıllarda metal grevleriyle ilgili milli güvenliği bozucu ibaresine karşı engel oluşturacak bir anayasa mahkemesi kararı çıkartmıştık. Greve yasa dışı derseniz bu belgeleri gösteririz” diye konuştu.

İŞÇİLER TAZMİNATSIZ KOVULMA RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA

Serdaroğlu’nun aktardığına göre, işveren grevdeki tüm sendikalı işçilere ‘yaptığınız grev yasa dışıdır, iş başı yapmazsanız tazminatsız çıkış, zarar tazmin davası açılacaktır’ şeklinde bir mesaj iletti.

Çalışma Ekonomisi Doktoru Avukat Murat Özveri ise, bunun mümkün olabileceğini, ancak işçiler greve çıkmasa da tazminatsız işten çıkarmanın Türkiye’de işverenlerce yaygın şekilde başvurduğu bir yöntem olduğunun altını çizdi.

‘ASIL YASA DIŞI OLAN GREVİN ERTELENMESİ’

“Türkiye’de işten çıkarılan çalışanların yüzde 85’i gerçekte tazminatı hak ediyor” diyen Özveri, “Yani greve çıksın, çıkmasın ne yazık ki bu risk Türkiye’de herkes için var. İşverenin teline dokunduğunuz anda, bu sizin için bir hak arama yolu bile olsa en küçük bir itirazınızda her zaman işten çıkarılabilirsiniz” diye konuştu.

Asıl yasa dışı olanın ise grev erteleme kararı olduğunu dile getiren Dr. Özveri, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Grev ertelemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. maddesine ve ekonomik sosyal kültürel haklar sözleşmesine aykırı. Burada asıl destek çıkılması gereken konu, karşı karşıya olduğu tüm risklere rağmen işçinin işten çıkarılmayı dahi göze alarak grev gibi temel bir hakkına sahip çıkmasıdır.”

GREV NASIL ERTELENİYOR?

Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’na göre, karar verilmiş veya başlanmış olan kanuni bir grev veya lokavt genel sağlığı veya milli güvenliği bozucu nitelikte ise grev, cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile 60 gün ertelenebiliyor.

Ancak kanuna göre ertelenen grevler 60 günlük erteleme süresi sonunda yeniden başlatılamıyor.

Taraflar erteleme süresi içinde anlaşamazlarsa uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından çözülüyor. Bu nedenle grev ertelemesi fiilen grev yasağı anlamına geliyor.

AKP döneminde daha önce tam 17 grev benzer gerekçe ile ertelenmişti. Bekaert İzmit Çelik Kord Sanayi ve Bekaert Kartepe Çelik Kord Sanayi’de ertelenen grevlerle birlikte bu sayı 19’a ulaştı.

Ayrıca, AKP döneminde grevi ertelenen işçi sayısı yaklaşık 195 bin civarında.

DAHA ÖNCE ERTELENEN GREVLER

AKP döneminde daha önce ertelenen grevler ise şöyle:

– 2003: Petlas AŞ (Petrol İş)
– 2003: Şişecam (Kristal İş)
– 2004: Şişecam (Kristal İş)
– 2004: Prielli, Good Year, Brisa (Lastik İş)
– 2005: Erdemir Madencilik (T. Maden İş)
– 2014: Şişecam (Kristal İş)
– 2014: Çayırhan ve Çöllolar Kömür İşl. (T. Maden İş)
– 2015: MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi (Birleşik Metal İş)
– 2017: Asil Çelik (Birleşik Metal İş)
– 2017: Emis Grup (Birleşik Metal İş)
– 2017: Akbank (Banksis)
– 2017: Şişecam (Kristal İş)
– 2017: Meraf İlaç (Petrol İş)
– 2018: MESS Grup (Birleşik Metal İş, Türk Metal, Çelik İş)
– 2018: Soda Kroman-Şişecam (Kristal İş)
– 2019: İzban (Demiryol İş)
– 2020: Soda Sanayi AŞ (Petrol İş)