Örtülü ödenekte artık tek söz sahibi: 3.7 milyar emrinde
Örtülü ödenekte artık tek söz sahibi: 3.7 milyar emrinde
Fiili olarak cumhurbaşkanlığına devredilen ‘örtülü ödenek’le iligili yasada değişiklik yapıldı. Değişiklikle bakanlar devre dışı bırakılırken tüm yetki tek elde toplandı
Bir Gün gazetesinden NURCAN GÖKDEMİR’in haberi; ( nurcangokdemir@birgun.net @nurcangokdemir)
Başbakanlığı döneminde rekorlar kırarak harcadığı, Cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra ortak olduğu örtülü ödenek, artık tamamen AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kullanımına geçti. Erdoğan, bu yıl 3 milyar 756 milyonluk bir tutarı tek başına harcayabilecek.
Türkiye’nin rejim değişikliğinin en önemli belgelerinden olan Anayasa’da Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkındaki 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan ayrıntılı değişiklikler, örtülü ödenek harcamalarını da kapsadı. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun örtülü ödenek kullanımını düzenleyen 24’üncü maddesinde, lağvedilmesi nedeniyle, ‘Başbakan’ ve ‘Başbakanlık’a atıfta bulunan tüm ibareler, ‘Cumhurbaşkanı’ ya da ‘Cumhurbaşkanlığı’ olarak değiştirildi.
Buna göre, “kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, devletin milli güvenliği ve yüksek menfaatleri ile devlet itibarının gerekleri, siyasi, sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili Devlet ve Hükümet icapları için kullanılmak üzere” Cumhurbaşkanlığı bütçesine genel bütçe başlangıç ödenekleri toplamının en fazla binde beşi kadar ödenek konulacak. 2018 bütçesine göre yıl sonuna kadar AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, 3.7 milyar TL ödeneği kimseye hesap vermeden kullanabilecek.
Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı ve diğer ilgili idare bütçelerinde yer alan örtülü ödeneklerin kullanılma yeri, giderin kimin tarafından yapılacağı, hesapların tutulma ve kapatılma yöntemi, gideri yapanın değişmesi halinde yeni yetkiliye hangi belgelerin aktarılacağını da belirleyecek.
Damat da devredışı
Başbakanlığın lağvedilmesi nedeniyle zorunlu olarak ‘Başbakanlık’ atıflarının çıkartıldığı yeni düzenleme ile örtülü ödeneklere ilişkin giderlerin Maliye Bakanı ve ilgili Bakan tarafından imzalanan kararname esaslarına göre gerçekleştirilmesinden de vazgeçildi. Bu yetkinin kullanımında ilgili bakanlar da devre dışı bırakılarak yetkinin tümü Erdoğan’a devredildi. Erdoğan şimdiye kadar sadece Cumhurbaşkanlığı’nın ödenekten kullandığı tutarla ilgili esasları kendi belirleyebiliyorken bundan sonra ödeneğin tümünü istediği gibi, hesabını vermeden kullanabilecek.
15 milyar gizli harcama
AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından 2018 yılı mayıs ayı sonuna kadar örtülü ödenekten yaklaşık 15 milyar lira harcandı.
2003 yılı mart ayında Abdullah Gül’den Başbakanlığı devralan Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçildiği 2014 yılı Ağustos ayına kadar 7 milyar 93 milyon TL gizli ödenek harcaması yapıldı. Erdoğan’ın gizli ödeneğe 2015’de ortak olmasıyla bir yıllık harcama 1.7 milyar, 2016’da 2.2 milyar, 2017’de de 3 milyar lira oldu. 2018’de ise beş aylık harcama 1 milyar liraya yaklaştı.
Son kuruşuna kadar
2002 yılından bu yana geçmiş hükümetlerden farklı olarak çok yüksek tutarlarda harcama yapılan 2017’de de ilk kez tümü harcanan örtülü ödenek kullanımı AKP iktidarları döneminde dev bir büyüklüğe ulaştı. Bütçede yer alan iki gizli hizmet kaleminden biri olan ve yatırım amacıyla ayrılan, 2016’ya kadar da neredeyse hiç kullanılmayan ikinci kalemden de harcama yapılmasına başlandı. 2016’da ilk kez 406 milyonluk harcama ile ilk kalemin yüzde 25’ine ulaşan bu harcama tutarı 2017’de 1 milyarı aştı. 2017’de 1 milyar 977 milyon lira cari kalemden 1 milyar 51 milyon lira da yatırım kaleminden harcandı. Böylelikle yasal olarak kullanımı mümkün olan tutarın tümü bitti.
