Talan ve vurgun Sayıştay raporunda
Talan ve vurgun Sayıştay raporunda
Sayıştay tarafından hazırlanan 2017 yılı denetim raporları, kamu kurumlarının nasıl yağmalandığını, bu yağmanın nasıl denetimden kaçırıldığını gözler önüne serdi. 372 kamu kurumunun büyük bir çoğunluğunda “usulsüzlük” tespit eden Sayıştay, kamu kaynaklarından derneklere ve kamu kurumlarına yapılan bağışların ‘gizlendiğini’ ortaya koydu
42 genel bütçeli kamu idaresi, 87 yükseköğretim kurulu, üniversiteler, 40 özel bütçeli idare, 2 sosyal güvenlik kurumu, 27 il özel idaresi, 173 belediye ve bir mahalli idare birliği olmak üzere toplam 372 kamu kurumunun faaliyetlerine ilişkin Sayıştay raporu, kamuda yaratılan “bataklığı” gözler önüne serdi.
Sayıştay Başkanlığı tarafından yayımlanan 2017 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, kamu kurumlarının birçoğunun faaliyet raporu dahi hazırlamadığını, hazırlayanların ise raporlarında, “eksik ve hatalı mali bilgilere” yer verdiğini ortaya çıkardı.
Gelir ve giderler bilinmiyor
Sayıştay denetçilerinin 372 kamu kurumunun faaliyetlerine ilişkin raporunda, 30 kurumunun faaliyet raporunu yayımlamadığı tespit edildi. 24 belediye ve bir üniversite ile birlikte kamunun en büyük kurumlarının da arasında yer aldığı iki genel bütçeli idare, faaliyetlerine ilişkin gelir ve gider hesabının tutulduğu raporu yayınlamadı.
Dövizler eridi
Temmuz ayından bu yana kurlardaki dalgalanma ile dikkatleri çeken dövizde ise azalma görüldü. 2016 yılında kamunun 12 milyar 97 milyon 59 bin döviz cinsinden parası bulunurken 2017 yılında ise bu tutar 7 milyar 354 milyon 80 bine geriledi.
Milletvekillerine 126 milyon
Kamu kurumlarındaki giderler her geçen yıl artarken israf harcamalardan kaçınılmasına yönelik açıklamalar yapan milletvekillerinin gideri de bu artıştan nasibini aldı. Sayıştay denetçileri, 2016 yılında milletvekilleri giderleri için 117 milyon 350 bin TL harcandığını tespit ederken 2017 yılında ise 126 milyon 535 bin TL harcandığını belirledi.
Diyanet’ten gerici kuruluşlara ‘yardım’
♦ Diyanet’in yaptığı “yardımlar”ın Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı gibi kurumların derneklere yaptıkları yardımın çok üstünde olduğunu tespit etti.
♦ Kar amacı gütmeyen kuruluşlara nakit transferi 2017 yılında 113 milyon 319 bin TL olduğunu tespit etti. Gerici vakıf ve derneklerle Diyanet’in kara kutusu olarak bilinen Türkiye Diyanet Vakfı’na yapılan bağışları ifade eden bu tutar, geçen yıl 103 milyon 678 bin TL oldu. Kamu İdareleri Faaliyet Raporu’nda, yardım yapılan kurumlara ilişkin bilgilere raporlarda yer verilmediğini ve bunun da “denetlenebilirlik” bakımından hatalı işlem olduğunu tespit edildi.
♦ Diyanet 119 bin 946 arsa, bina gibi malları ifade eden taşınmazın kaydını tutmadı. Diyanet’in toplam taşınmaz sayısının 183 bin 393 olduğunu tespit eden Sayıştay denetçileri, buna karşın yalnızca 63 bin 447 taşınmazın kaydının tutulduğunu, geri kalanların ise kayıt işlemlerinin yapılmadığını tespit etti.
♦ Sayıştay’ın bu tespitini yanıtlayan Diyanet, 114 bin 250 kişilik dev personel kadrosuna rağmen, “Taşra teşkilatlarımızda yeterli ve nitelikli personel yok” yanıtını verdi. Teknik açıdan bilgisiz olduğunu öne süren Diyanet’in 2017 yılında personellerine ödediği toplam ücret ise 5 milyar 691 milyon TL oldu.
Bankalara ‘0’ faiz ile yatırıldı
♦ Döner sermayede para olmaması sebebiyle, medikal firmalara borçlar ödenemeyip ameliyatlar aksarken, sağlık çalışanlarına döner sermaye payları verilmedi. Döner sermaye gelirleri faizsiz ya da düşük faizle bankalara yatırıldığı ortaya çıktı.
♦ Trabzon İl Sağlık Müdürlüğünün 393 bin TL, Ankara İl Sağlık Müdürlüğünün 223 milyon 344 TL, Bursa İl Sağlık Müdürlüğünün bir milyon 43 bin 647 TL banka hesabı tutulmasına karşın “hiç faiz geliri elde edilmediği” tespiti yapıldı.
♦ Tek Düzen Muhasebe Sistemi İl Sağlık Müdürlükleri Döner Sermaye İşletme verilerinden elde edilen verilere göre de Amasya, Burdur, Erzincan, Iğdır, Kayseri, Kilis, Nevşehir, Van, Şanlıurfa illerinin muhasebe kayıtlarında 642 Faiz Gelirleri Hesaplarına kaydedilmiş faiz geliri tutarı bulunmadığı belirtildi.
♦ Bazı il sağlık müdürlüklerine bağlı yemekhane ve sosyal tesis işletmelerine ilişkin mevduatlar da vadesiz banka hesaplarında ya da düşük faiz uygulandı” tespiti yer aldı.
***
BTK’nin lüks araç merakı
♦ Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) taşıt alımlarının Taşıt Kanunu ve diğer düzenlemelere aykırı olduğunu belirledi. BTK’nin usulsüz biçimde lüks, pahalı ve yabancı menşeli araç alımı yaptığını saptayan Sayıştay, kurumun Başbakanlık Genelgesi’ndeki tasarruf ve rekabet ilkelerine aykırı hareket ettiğini tespit etti. BTK’nin bünyesindeki araçların cinslerini değiştirerek aldığı 15 adet arazi binek aracı için toplam 3 milyon 181 bin lira ödeme yaptığı saptandı.
♦ Kurumun, Devlet Malzeme Ofisi’nde aldığı üç adet otobüs için ise toplam 2 milyon 19 bin lira ödeme yaptığı belgelendi. Denetçiler, BTK’nin ihtiyacı karşılayacak yerli ürünler bulunmasına karşın yabancı araçlar tercih etmesini eleştirdi.
***
MEB olmayan okula milyonlar harcadı
♦ Fiilen işlevsiz hale gelen “Akşam Sanat Okulları”na ek ders ücreti karşılığında çok sayıda öğretmen atadı ve bu öğretmenlere bir yıl boyunca ek ders ücreti ödendi. MEB’in dersliği ve öğrencisi olmayan bu birimlere 2017 yılında yaptığı ödemelerin 3.062.623,83 TL olduğunu kaydeden Sayıştay denetçileri, ödeme yapılan öğretmenlerin herhangi bir ders görevi olmadığını saptadı. Fiilen olmayan okula atanan öğretmenlere yapılan ödemelerin 2014 ve 2015 yıllarında Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne yazı yazılarak bildirildiğini tespit eden Sayıştay, buna karşın müdürlükten cevap gelmediğini ve bu nedenle ödemelerin sürdürüldüğünü açıkladı.
♦ Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir Akşam Sanat Okulu’nda ise branşı ya da herhangi bir görevi olmadığı halde 75 öğretmene her ay düzenli olarak ek ders ücreti ödendiği ortaya çıktı. Bu öğretmenlere yalnızca 2017 yılında toplam 663.404,79 TL ek ders ücreti ödendiğini belirten Sayıştay, MEB’in iki akşam sanat okulu için geçen yıl toplam 3 milyon 700 bin lira ek ders ücreti ödediğini belirtti.
♦ Ek ders ücretlerinin ders görevi verilenlere ödenmesi gerektiğinin altını çizen denetim raporunda, “Herhangi bir ders görevi bulunmayan öğretmenlerin maaşa ilave olarak her hafta düzenli şekilde 18 saat üzerinden ek ders ücreti almalarının yasal bir temeli bulunmamaktadır” değerlendirmesinde bulunuldu. Sayıştay, çok sayıda öğretmen açığı bulunduğu halde yetişmiş öğretmenlerin bu şekilde atıl bırakılmasının ya da kariyerleri ile ilgisi bulunmayan görevlerde istihdam edilmelerinin izah edilemeyeceğini ifade etti.
♦ MEB’in öğretmen görevlendirmelerinde bölgesel dengeyi gözetmediğini de tespit etti. Öğretmen atamalarında il, ilçe ve okul bazında sağlıklı bir planlama yapılmadığının altını çizen Sayıştay denetçileri, bazı bölgelerde önemli sayıda öğretmen fazlası bulunurken bazı bölgelerde ise yeterli görevlendirme yapılmadığına dikkati çekti. Öğretmen ihtiyacı ile öğretmen fazlası sayılarının birçok bölgede yüksek olduğuna vurgu yapan Sayıştay, öğretmen ihtiyacının bazı büyükşehirlerde 107 bin 109 iken aynı zamanda 29 bin 626 norm kadro fazlası olduğunu belirtti. Sayıştay denetçileri, Türkiye genelinde 153 bin 640 öğretmen ihtiyacı varken aynı zamanda 41 bin 654 öğretmenin norm fazlası durumunda olduğunu kaydetti.
♦ Bakanlık, 2017 yılında toplam 20.466.562.189,64 TL ödenek üstü harcama gerçekleştirdi.
♦ Yatırım projelerinde kullanılmak üzere tahsis edilen sermaye giderleri ödenekleri amacı dışında kullanıldı.
♦ Muhasebe birimi dışında, yetkisiz kişiler tarafından bankalarda MEB adına hesaplar açıldı.
♦ Özel okullara kayıtlı öğrencilerin yararlanmak istediği destekler için öğrenci velilerinin gerçek dışı bulunduğu beyanlar yeterli ölçüde kontrol edilmedi.
