NATO eski Afganistan Temsilcisi Hikmet Çetin’den uyarı; Durum bizim için ciddi

Eski Dışişleri Bakanı ve NATO eski Afganistan Temsilcisi Hikmet Çetin, Afganistan’da yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Taliban’ın Kabil’i barışçıl yollarla teslim edilmesini istemesinin asıl sebebinin, diplomatik ilişkiler yürüten ve dünyada kabul gören bir hükümet kurma isteği olduğunu belirten Çetin, Türkiye ile ilgili de ciddi uyarılarda bulundu.

Afganistan’da Taliban, Kabil’e kadar ilerleyerek kentin ‘barışçıl yollarla’ teslim edilmesini Afgan hükümetinden talep etti. Doha’da yapılacak kritik görüşmede, eli güçlenen Taliban’ın meşru bir hükümet kurması için uzlaşma teklif edeceği konuşuluyor.

CHP eski Genel Başkanı, 1991-1994 yıllarında Türkiye Dışişleri Bakanlığı yapmış olan ve Afganistan’da NATO’nun sivil temsilciliğini 3 yıl boyunca sürdüren Hikmet Çetin, SÖZCÜ GAZETESİ’NDEN Mert Öz‘e yapmış olduğu değerlendirmede Afganistan’daki gelişmeleri şu ifadelerle değerlendirdi.

Yaşanan gelişmelerin endişe ve üzüntü verici olduğunu belirten Çetin, Taliban’ın hızlı ilerleyişi ve güçlenmesinde en önemli sebepleri şöyle sıraladı:

*Amerika Birleşik Devletleri Afganistan’da ordu kurulurken paralı askerleri tercih ediyordu. Her ay milyonlarca dolar maaş ödeniyordu. ABD ayrılınca şimdi askerlere para zamanında ödenmemeye başlandı.

*Taliban en başta, bugünkü Cumhurbaşkanı Eşref Gani’yi kabul etmedi. Hileyle oraya geldiği görüşündeler. Hükümet Kabil’de hapsolmuş durumda. Seçimlerin de çok hileli olduğu anlaşıldı.

“ANLAŞMA AFGAN HÜKÜMETİNİ KAPSAMALIYDI”

*Amerika, Afgan hükümetini dikkate almadan, Şubat 2020 sonunda Taliban ile anlaşma yaptı. Bana göre Afgan hükümetini de kapsamalıydı. Burada Afgan hükümeti yoktu. Taliban ile Amerika müzakere ettiler. Kısa süre içinde Taliban ile Afgan hükümeti anlaşma yapacak, içinde Taliban’ın da bulunacağı bir geçici hükümet kurulacak, gerekiyorsa yeni yasalar çıkarılacak ve seçime gidilecekti. Fakat Taliban ile Afgan hükümeti arasındaki görüşmelerde sonuç alınamadı.

*O anlaşmalara göre 1 Mayıs 2021’de bütün yabancı güçler ülkeyi terk edecekti. Arkasından Taliban ile Afgan hükümeti arasında anlaşma yapılarak içinde Taliban’ın da bulunacağı geçici hükümet olacaktı.

“TALİBAN’IN HEDEFİ EMİRLİK CUMHURİYETİ”

*O hükümet 2-3 senede yeni anayasa hazırlayarak seçime gidecekti. Amerika kendisi anlaşma yapıp, Afganistan hükümetiyle Taliban’ı baş başa bırakınca, Taliban’ın böyle bir şey yapacağı biliniyordu. Taliban’ın hedefi, amacı belli. Bir Afganistan Emirlik Cumhuriyeti kuracağı, sözünü tutmayacağı belliydi.

*ABD’nin devreye girmesiyle İstanbul’da nihai bir toplantı yapılacaktı. Taliban o toplantıya gelmedi. Bu gidişle anlaşılıyor ki Taliban bunu bilerek yaptı. Amacı geçici hükümet kurulmadan önce daha da güçlü olmak istedi. Bugün Kabil’e gelip ‘barışçıl yolla bırakın’ diyorlar.

*Taliban ortalığı çok rahat gördü. Ortam çok müsait. Hükümete karşı bir güven yok. Gani’yi kukla cumhurbaşkanı olarak görmekteler. Bir de Taliban’ın arkasında çok güçlü bir Pakistan var.

“TÜRKİYE ELÇİLİĞİ, AFGANİSTAN’I TERK ETMEYE HAZIRLANIYOR”

Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nı koruma görevi ve Afgansitan hükümetiyle diplomatik ilişkileri hakkında konuşan Hikmet Çetin, “Türkiye elçiliği Afganistan’ı terk etmeye hazırlanıyor. Şu sırada Kabil’i terk etme aşamasında” dedi.

Kabil Havaalanı’ndaki Türk askerlerin 2001’de BM Güvenlik Konseyi kararı ve 2002’de yine aynı şekilde NATO’nun 5’nci maddesi kararı meşruiyetiyle orada olduklarını belirten Çetin, “Şimdi meşruiyet ortadan kalkıyor. En son tarih Ağustos sonu. Ağustos sonuna kadar eğer Türkiye terk etmezse aslında meşruiyet sorunuyla karşı karşıya kalacak. Çünkü bütün güçlerin terk etmesi isteniyor. Türkiye Pakistan ile de temas etti Taliban’ı razı etmek için. Aldığım bilgilere göre Pakistan kabul etmedi. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve komutanların Pakistan görüşmesinden de bir sonuç çıkmadığı anlaşılıyor” diye konuştu.

“TALİBAN, TÜRKİYE’NİN GİTMESİNİ İSTEYECEKTİR”

Taliban’ın dünyada kabul gören ve diplomatik ilişkiler yürüten bir hükümet olabilmek için uzlaşma yanlısı olduğunu belirten Çetin, “Taliban içinde de 2 grup var. Siyasi grup ve askeri kanat. Askeri kanat Pakistan’da yaşıyor. Siyasi kanatta görüş uzlaşmadan yana. Aksi takdirde ülkeler tanımayacak, ekonomik yardım gelmeyecek, yabancı misyonlar terk edecek. O bakımdan Türkiye’nin durumu zor bir durum. Bir başka gelişme olmazsa Ağustos sonuna kadar kalabilir. Ağustos sonunda yeni bir oluşum meydana gelmezse bütün diğer güçlerle beraber Türkiye’nin gitmesini de Taliban isteyecektir” diye konuştu.

“DOHA’DAKİ TOPLANTININ İÇERİĞİ UZLAŞMA”

Taliban’ın Kabil’i teslim almayacağını, Doha’da yapılan toplantının beklenildiğini belirten Çetin,“Yarın Doha’da çok önemli bir toplantı var. Savaş lordları yarın Doha’da bir toplantı yapacaklar. İçeriği uzlaşma olacak. Taliban’ın eli son derece güçlü. Anlaşma olursa Taliban’ın istediği bir biçimde olacak. Kendilerinin istediği bir isim geçici hükümetin cumhurbaşkanı oluşacak. Ona göre bir hükümet oluşacak. Olur mu belli değil. Taliban’ın dediğini büyük ölçüde kabul etmek zorunda kalacaklar. Onun için Kabil’i ‘barışçıl yollarla teslim edin’ dediler” değerlendirmelerini paylaştı. Çetin, Taliban’ın istemediği Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk ettiği haberlerinin ‘uzlaşma sinyali’ olabileceğine dikkat çekti.

“TERÖR ÖRGÜTLERİ AFGANİSTAN’DA YER BULACAK”

Yeni kurulacak Taliban hükümetiyle Afganistan’daki ‘terör’ tehlikesine de dikkat çeken Çetin, şöyle konuştu:

“Afganistan’da sadece konu Taliban değil. Dünyanın birçok yerlerinde radikal İslamcı terör örgütleri var. El Kaide, IŞİD ve benzeri terör örgütleri Afganistan’da yer bulacaklardır. Terör örgütleri o bölgeye yerleştiği zaman orası neredeyse bir terör devleti haline gelebilecektir. Orada dünyanın başka yerlerinde eylem yapma imkanı bulacaklardır. Konu hem dünya için hem de bizler için de ciddi.”

“ŞERİAT ESASINA DAYALI YASALARI UYGULAYACAKLAR”

90’lı yıllarda Taliban’ın iktidar olduğu dönemde sergiledikleri şeriatçı yönetim anlayışının, bugün iktidar olmaları durumunda devam edebileceğini vurgulayan Hikmet Çetin, dünyanın buna sessiz kalamayacağına dikkat çekerek şöyle konuştu:

“Değiştik diyorlar ama değişeceklerini sanmıyorum. Şeriat esasına dayalı yasaları uygulayacaklar. Dünya kabul etmez. Taliban’ın tamamen hakim olup hükümeti o yürütürse dünya orayı tanımayacak. Afganistan’ın ciddi bir ekonomik yardıma da ihtiyacı var, o da gelmez. En büyük sıkıntıyı Afgan kadını çekecektir. Taliban döneminde Afgan kadınının karşılaştığı sorunların birçoğunu dinlemek istemezsiniz.”