Kayyım darbesi

İçişleri Bakanlığı; Diyarbakır, Van ve Mardin büyükşehir belediye başkanlarını 4 ay 19 gün sonra görevden alarak, yerlerine o illerin valilerini kayyım olarak atadı. Bağlantılı operasyonlarda ise 418 kişi gözaltına alındı.

İçişleri Bakanlığı, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Adnan Selçuk Mızraklı, Van Büyükşehir Belediye Başkanı Bedia Özgökçe Ertan ve Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk’ü görevden alarak, yerlerine o kentlerin valilerini kayyım olarak atadı. Görevden alınan belediye başkanları hakkında açılan dava ve soruşturmaları gerekçe gösteren İçişleri Bakanlığı, kendisinin de 3 idari soruşturma yürüttüğünü bildirdi. Bakanlık açıklamasında, görevden almanın gerekçesi olarak, “belediyelerde eşbaşkanlık sistemi uygulamak”, “KHK ile görevlerine son verilen personeli fiilen belediyede çalıştırmak”, “etkisiz hale getirilen PKK’li teröristlerin yakınlarına iş ve maddi imkân sağlamak”, “cadde, sokak ve parklara terör örgütü üyeliğinden hapis cezası almış kişilerin isimlerini vermek” iddiaları gösterildi.

İçişleri Bakanlığı, dün sabah saatlerinde bir açıklama yaparak, “Diyarbakır, Mardin, Van büyükşehir belediye başkanlarının görevden uzaklaştırıldığını” duyurdu. Mızraklı, Türk ve Ertan hakkında bakanlığın da 3’er ayrı idari soruşturma yürüttüğü vurgulanan açıklamada, bu isimlerin “yürütülen adli/idari soruşturma/kovuşturmaların selameti için Anayasa’nın 127. maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 47. maddesi gereğince geçici bir tedbir olarak görevlerinden uzaklaştırıldığı” ifade edildi. Açıklamada, “Aynı yasanın 45 ve 46. maddeleri uyarınca; Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne Diyarbakır Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, Mardin Büyükşehir Belediyesi’ne Mardin Valisi Mustafa Yaman, Van Büyükşehir Belediyesi’ne Van Valisi Mehmet Emin Bilmez belediye başkanvekili olarak görevlendirilmiştir” denildi.

‘Gerekçeler’ sıralandı
İçişleri Bakanlığı, yazılı açıklamasında görevden almanın “gerekçelerine” de yer verdi. Son yıllarda teröre karşı yürütülen kararlı mücadele sonucunda büyük bir acziyete düşen PKK/KCK terör örgütü ve uzantılarının; bazı belediye başkanları aracılığıyla belediyelerin imkânlarını illegal amaçlar için kullandıkları ileri sürüdü.

‘Bilerek aday gösterdiler’
31 Mart öncesi döneme işaret edilen açıklamada, “terör örgütleri ile iltisak-irtibatı olan, terör örgütlerine destek verdikleri yönünde tespit ve deliller bulunan belediye başkanları”nın görevden alındığı, yerlerine belediye başkanvekilleri atandığı anımsatıldı. Açıklamada, “Doğu ve Güneydoğu’daki birçok ilimiz/ilçemizde belediyelerin kaynakları terör örgütünün finansmanı yerine yerel hizmetlere yönlendirilmiş, terör örgütü ve destekleyicileri tarafından çukur ve barikatlarla kaotik bir yapıya dönüştürülmeye çalışılan şehirlerimiz huzurun ve hizmetin öne çıkarıldığı gerçek belediyecilikle tanışmıştır” denildi. Açıklamada, Ahmet Türk başta olmak üzere haklarında soruşturma olan isimlerin belediyelerde bilerek ve isteyerek belediye başkan adayı gösterildikleri belirtildi.

‘İhbarlar geldi’
Mızraklı, Türk ve Ertan’la ilgili soruşturmaların sıralandığı açıklamada, “Halkın mahalli ve müşterek ihtiyaçlarını karşılamak yerine bölücü terör örgütünün amaçları, ideolojik söylemleri ve eylemlerini destekler mahiyette uygulamalara başladıkları, davranış ve söylemlerde bulundukları, belediyenin imkânlarını terör örgütünü destekleyecek şekilde yönlendirdiklerine ilişkin bakanlığa birçok ihbar, şikâyet ve bilgi ulaştığı” dile getirildi. Açıklamada; “Diyarbakır, Mardin ve Van büyükşehir belediye başkanlarının göreve gelir gelmez şu eylemlerde bulunduğu” kaydedildi:
n Bölücü terör örgütü yöneticilerinin talimatları doğrultusunda belediye mevzuatında dayanağı olmayan sözde “eşbaşkanlık” uygulamaya ve mevcut belediye başkanının tüm yetkilerini sözde eşbaşkan sıfatı verilmiş kişilerle birlikte kullanmaya başladıkları, ne şekilde kim tarafından yetkilendirildiği ve seçildiği belli olmayan eşbaşkanlara yasadışı olarak fiilen belediye başkanlığı yaptırdıkları, belediyeleri ülkenin bütününden farklı bir idari yapıya dönüştürmeye çalıştıkları, terör örgütü ile iltisak, irtibat ve aidiyetleri nedeniyle görevine son verilen eski belediye çalışanlarını hiçbir resmi sıfatları bulunmamasına rağmen çeşitli isimlendirmeler adı altında fiilen bu belediyelerde çalıştırmaya başladıkları ve belediyeleri yeniden bölücü terör örgütü ile iltisaklı, irtibatlı kişilerin bulunduğu bir merkez haline getirmeye çalıştıkları…

-Belediye çalışanı olmayan bu kişilerin, belediyenin yatırımlarını, personel alımlarını, meclis ve encümen gündemini belirlemeye kadar tüm işlere müdahil olmalarına göz yumdukları, ayrıca 2019 seçimlerinde HDP listelerinden belediye meclis üyesi seçilen ancak kamu görevinden ihraç edildiği için mazbataları verilmeyen kişilerin, sanki görevdelermiş gibi belediyelerde fiili olarak görev yapmalarına ve belediye personeline emirler vermelerine müsaade ettikleri…

-Terör örgütüne katılımın son derece azalması nedeniyle, örgüte katılımın desteklenmesi için terörle mücadele kapsamında yürütülen operasyonlarda etkisiz hale getirilen PKK’li teröristlerin yakınlarına iş imkânı ve ailelerine maddi destek sağlamaya çalıştıkları, bunun için de şehit yakınlarına mobbing uyguladıkları, baskı yaptıkları, görev yerlerini değiştirdikleri ve/veya işten çıkardıkları…

-Teröristlerin cenazelerine katılarak ve bu teröristlerin mezarlarını ziyaret ederek, terör örgütüne ve teröristlere alenen destek verdikleri tespit edilmiştir.

İnternet siteleri kapatıldı

İçişleri Bakanlığı talimatıyla başkanları görevden alınan Diyarbakır, Mardin ve Van büyükşehir belediyelerinin internet siteleri de kapatıldı. Diyarbakır ve Van büyükşehir belediyelerinin internet sitelerine girenler “Bakım çalışması yapılıyor” uyarısıyla karşılaşıyor. Mardin Büyükşehir Belediyesi’nin sitesinde ise “Çok yakında sizlerleyiz” ifadesi bulunuyor.

29 ilde HDP’lilere operasyon

Belediyelere dönük kayyım atamalarının ardından 29 ilde de operasyon yürütülüyor. İçişleri Bakanlığı, şu ana kadar 418 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Gözaltına alınanlardan 350 kişinin belediye çalışanları olduğu öğrenilirdi.

30 barodan tepki: Yapılan bir idari darbedir

İstanbul, Ankara ve İzmir’in arasında bulunduğu 30 baro başkanlığı, Mardin, Diyarbakır ve Van belediye başkanlarının İçişleri Bakanlığı’nca yapılan operasyon ile görevden alınıp yerlerine kayyım atanmasına tepki gösterdi. 
30 baro tarafından yapılan ortak açıklamada, 2016 yılında da benzer olayın yaşandığı belirtilerek, “OHAL’in hukuksuz uygulamaları, OHAL kalkmış olmasına rağmen hız kesmeden devam ediyor. Demokrasi, hukuk bir kez daha askıya alındı, yerle bir edildi” ifadeleri kullanıldı. 31 Mart yerel seçimleri arifesindeki “Seçilirlerse kayyım atarız” tehdidinin yaşama geçirildiğinin belirtildiği açıklamada, şöyle denildi:
“Seçim ve onun tezahürü olan halk iradesinin, idari bir karar ile ortadan kaldırılması en hafif deyimiyle idari bir darbedir. Halk iradesine karşı gerçekleştirilen bu darbe, Türkiye’nin demokrasisine bir yarar sağlamayacaktır. Bizler; barış içinde bir arada yaşama fikrini, demokratik hukuk devleti idealine olan inancı da tümden ortadan kaldıran bu hukuk dışı uygulamayı kabul etmiyoruz. OHAL uygulamalarının devamı olan bu hukuksuz uygulamadan vazgeçilerek, görevden uzaklaştırılan belediye başkanlarının derhal görevlerine iadesini talep ediyoruz.”

Kayyımlar belediyeleri borç batağında bırakmıştı

Diyarbakır, Mardin ve Van belediyelerine ikinci kez kayyım atanması, 2019 seçimlerinden önce ilk kayyımın bu belediyelere bıraktığı milyonlarca liralık borçları akıllara getirdi. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne seçilen HDP’li eşbaşkan Selçuk Mızraklı, kayyım Cumali Atilla’dan kalan lüks makam odasının videosunu sosyal medya hesabından paylaşmış, “Kendi coğrafyasının gerçekliğinden kopmuş kendisine ayrı bir dünya yaratmış” diyerek tepki göstermişti. Kayyımın makam odasına tam 2 milyon 127 bin 725 lira harcadığı öğrenilmişti. Mardin Büyükşehir Belediyesi kayyımı Vali Mustafa Yaman’ın da, belediyeyi 1 milyar TL’nin üzerinde borçlandırdığı, kentte ağırlanan AKP’li milletvekilleri, yöneticiler ve bakanlar için belediye bütçesinden, “yemek bedeli” olarak toplamda 1 milyon 436 bin 345 TL özel kalem harcaması yaptığı açığa çıkmıştı. Van Büyükşehir Belediyesine atanan kayyım ise, 3 yıl içerisinde belediyeye 1 milyar 389 milyon TL borç bırakmıştı.

Diğer belediyelere de mesaj

Belediyeler dahil tüm kurumların görev, sorumluluk ve yetkiler çerçevesinde hareket etmek zorunda olduğu vurgulanan açıklamada, “Kurumlar ve/veya kişiler yasaların kendilerine verdiği yetki ve sorumluluklara uymadan, keyfi, başka kişi veya grupların terör örgütlerinin güdümünde veya yönlendirmesinde milletimizin yararına değil, terör örgütlerinin faaliyetleri doğrultusunda hareket etmeye başlar ve buna ilişkin hususlar adli ve idari soruşturmaların konusu haline gelir ise bakanlığımız anayasa ve kanunlarda kendisine verilen yetkiler çerçevesinde görevini yerine getirecektir” denildi.

ilk icraatı işçi kıyımı oldu

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığına kayyım olarak atanan Diyarbakır Valisi Hasan Basri Güzeloğlu’nun ilk icraatı, HDP’li belediye tarafından göreve iade edilen 40 kişiyi görevden uzaklaştırmak oldu. Kayyım, HDP’li belediye başkanı tarafından görevlerine iade edilen, aralarında bir daire başkanı, 2 başkanlık danışmanı, 29 memur ve 8 işçinin bulunduğu 40 kişiyi görevinden uzaklaştırdı. Hak-İş Mardin Şube Başkanı Eşref Cihan da kayyım olarak atanan Mustafa Yaman’ı makamında ziyaret etti. Cihan, HDP’li yönetim döneminde işten çıkarılan 249 kişinin işe geri döneceğini söyledi.

Devlet Bahçeli Soylu’yu arayıp tebrik etti

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli; “PKK/KCK terör örgütü ve uzantılarının, bazı belediye başkanları aracılığıyla belediyelerin imkânlarını illegal amaçlar için kullandıkları gerekçesiyle” Mardin, Diyarbakır ve Van belediye başkanlarının görevden alınıp yerlerine kayyım atanmasını desteklediğini açıkladı. Bahçeli, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’yu arayarak, operasyonlardan dolayı tebrik etti ve başarılar diledi. Partiden yapılan açıklamaya göre, Bahçeli, bu belediyeler ile ilgili alınan tedbirin büyük, yerinde ve önemli bir operasyon olduğunu ifade etti. Terörle mücadele kapsamında hükümetin ve Soylu’nun tasarruflarını desteklediklerini belirten Bahçeli, “Hükümete ve size desteğimiz tamdır” dedi. 
BBP Genel Başkanı Mustafa Destici ve DSP Genel Başkanı Önder Aksakal da operasyona destek veren isimler oldu.

‘Gereken yapıldı’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, HDP’li belediye yönetimlerine kayyım atanmasına ilişkin “Belediye imkânlarının eli kanlı terör örgütü lehine kullanıldığı adli ve idari soruşturmalarla tespit edilmiş ve gereken yapılmıştır” dedi. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Oktay, “Millet iradesi asla terörün vesayetine terk edilemez. Demokrasi mücadelemiz çerçevesinde teröre destek veren belediyelere müdahale kaçınılmazdır” dedi. 
AKP Grup Başkanvekili Mehmet Muş da, belediye başkanlarının görevden alınmasının hem hukuka hem de kamu vicdanına uygun bir işlem olduğunu ileri sürdü. Görevden almaları eleştiren CHP’lilere tepki gösteren Muş, “PKK yandaşı HDP’lilerle kolkola geçen CHP grup başkanvekili, faşist-darbeci arıyorsa aynaya bakmalıdır. CHP’nin darbeci geçmişi ortadadır. CHP siyasi ortaklarının terör suçunu örtmeye çalışmasın” dedi.

Doğu Perinçek: HDP kapatılmalı

Vatan Partisi (VP) Genel Başkanı Doğu Perinçek sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “HDP’ye belediye Mehmetçiğe kurşundur. HDP belediyeleri PKK’ye eleman topluyor, haraç topluyor, hendek kazıyor. PKK/HDP’ye kamu otoritesi verilemez. Belediyeler milletindir, teröristlerin değil. PKK/HDP’ye özgürlük yok. HDP kapatılmalı” dedi.

Gül ve Davutoğlu tepki gösterdi

Yeni parti kuracakları iddia edilen 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve eski Başbakan Ahmet Davutoğlu kayyım atanmalarına tepki gösterdi. Gül, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Daha yeni seçilmiş belediye başkanlarının ‘bu şekilde’ görevden alınmaları demokrasimiz için doğru olmamıştır” dedi. Davutoğlu ise Gül’den yaklaşık bir dakika sonra sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Kısa süre önce gerçekleşen seçimlerle göreve gelen Mardin, Diyarbakır ve Van belediye başkanlarının idari tasarrufla görevden alınması demokratik sistemin ruhuna aykırıdır. Seçimle gelenlerin seçimle ayrılması milli irade ilkesinin gereğidir” ifadelerini kullandı.

Kayyım operasyonu dünya gündeminde

Diyarbakır, Van ve Mardin belediyelerine yapılan kayyım atamaları yabancı basında da geniş yer buldu. Washington Post haberinde, “Erdoğan iktidarının Kürt nüfusun yoğunlukta olduğu şehirlere dönük demokrasi dışı politikasının Kürtlerin seslerini marjinalleştirmeyi amaçladığı” dile getirildi. New York Times haberinde, kayyım atamalarının Türkiye’de yeni olmadığı, 2016’daki başarısız darbe girişimi sonrasında ilan edilen OHAL döneminde Kürtlerin yoğun yaşadığı şehirlerde yüzden fazla belediye başkanının görevden alındığı hatırlatıldı. Reuters’ta çıkan haberde ise Erdoğan’ın seçim sürecinde sarf ettiği “Eğer PKK ile ilişkileri tespit edilirse seçilen belediye başkanları görevden alınacak” sözlerine yer verildi. Aljazeera haberinde ise HDP’li Garo Paylan’ın “Sustukça sıra Ankara’ya da İstanbul’a da gelir” tweetine ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun eleştirisine yer verildi.