Gıda krizi endişesi büyüyor…

Gübre krizi büyüyor: Tarımda ‘yok yılı’ riski

Dolardaki artışın sürmesi nedeniyle gübre satışları hâlâ yapılamıyor. Birkaç ay sonra satışlar normale dönse de gübre arzında oluşacak sorunların ve çiftçinin yeterli gübreyi atamayacak olmasının 2022’de bazı gıda ürünlerinde yokluğa neden olması, bunun da gıda enflasyonunu tırmandırması bekleniyor.

Son bir yılda yüzde 200’den fazla zamlanan, kurdaki rekor artışlardan sonra da fiyatlama yapılamadığı için satışları duran gübre krizi büyüyor.

Yaklaşık bir aydır duran gübre satışları, hâlâ yapılamıyor.

Şu an için toprağa gübre atılmasını zorunlu kılan bir durum yok ancak yaşanan bu krizin gübre arzını azaltması, çiftçinin yüksek fiyatlardan dolayı yeterli gübre alamayıp verimde büyük kayıplar yaşamasıyla gıda krizinin ortaya çıkması, bunun da 2022’de çoğu gıda ürününde ‘yok yılı’ yaşatması bekleniyor.

‘SATIŞLAR NORMALE DÖNSE DE ÜRETİM AZALACAK’

Ankara Polatlı’da gübre bayiliği yapan ziraat mühendisi Murat Çelik’in yaptığı değerlendirmeye göre, şu an için toprağa gübre atılması zorunlu değil ancak normal şartlarda bu dönemde çiftçiler gübre bayisi ile anlaşıp, kullanacağı zaman temin etmek üzere gübresini satın alırdı.

“Şu anda hiçbir gübre fabrikası sipariş kabul etmiyor. Çünkü döviz kurundaki oynaklıklar nedeniyle fiyatlama yapılamıyor” diyen Çelik, “Halihazırda ticaretteki en büyük sorun, bir mala fiyat verememek. Önünüzü göremiyorsunuz ve belirsizliğin kalkacağına dair bir emare de yok. Gübre girdilerindeki sürekli fiyat değişikliği gübre üreticilerinin önünü tıkar bir hal aldı. Fabrika şartları normale dönse bile gübre arzında ciddi sıkıntılar baş gösterecek” dedi.

Gübrede fiyatlama yapılacağı zaman, bu kez de çiftçinin mevcut alım gücünün yüksek gübre fiyatlarına yetmeyeceğine vurgu yapan Çelik, “Çiftçilikten elde edilen gelir, bu kadar yüksek fiyatlı girdileri almanıza müsaade etmiyor. Fabrika fiyatlama yapıp satamıyor, satılsa çiftçi alamayacak. Piyasanın gerçeği bu” diye konuştu.

HUBUBAT, ŞEKER PANCARI, SOĞAN…

Gübrenin yokluğu ya da daha az kullanımının ise tüm tarımsal ürünlerin rekoltesini etkileyeceği, özellikle de arpa, buğday gibi hububat ürünlerinde, şeker pancarında ve soğanda yok yılı yaşanması öngörülüyor.

İyi bir fiyat politikası benimsenmediği takdirde şeker pancarı ekiminde azalma olup, bu üründen mısıra kaçış olacağına dikkat çeken Çelik, “Bu da tüketiciyi sağlıksız şeker tüketimine maruz bırakır. Soğan eken çiftçi ise bu yıl neredeyse iflas noktasına geldi. Önümüzdeki sene soğan fiyatlarının yüksek seyredeceğini öngörebiliriz” dedi.

Bu öngörülerin yanı sıra, yaşanan gübre krizinin hangi ürünlerde sorunlara yol açacağını net bir şekilde görmek için ilkbahar aylarının gelmesi gerektiğine vurgu yapan Çelik, şöyle devam etti:

“Ekim işlemi henüz şekillenmiş değil ancak üretimsizlik olacağı da aşikar. Çok üzülerek söylüyorum ki, yakın bir dönemde gıda yokluğu yaşayabiliriz.

“Çiftçi yıllardan beri şartlar düzelir umuduyla ekmeye gayret etti ancak bunun sonuçlarını alamadı. Şimdi hem kuraklık var, yer altı sularında azalmalar mevcut, hem gübrede yaşanan sorun ortada. Tüm bunların 2022’de bazı gıda ürünlerinde yokluğa neden olacağı ayan beyan ortada.”

‘GIDA ENFLASYONUNU TIRMANDIRACAK’

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise, tüm bunların çiftçi tarafında tarımdan kopuşu hızlandıracağına, tüketici tarafında ise gıda enflasyonunu tırmandıracağına işaret etti.

Suiçmez, “Çiftçi zaten önceki yıllarda da artan girdi maliyetleri nedeniyle yeterli gübreyi alıp, atamıyordu. Daha az gübre daha az ürün demek. Azalan gıda arzı da yüksek fiyatlar olarak tüketiciye dönmesi anlamına geliyor” değerlendirmesinde bulundu ve şöyle devam etti:

“Girdi maliyetlerindeki ciddi artışlara rağmen ekmeye devam eden ancak hak ettiği kazancı sağlayamayan çiftçi, tüm bu olumsuzlukların peş peşe gelmesiyle ekmekten de vazgeçecektir.”