Salgın döneminde İstanbul’da geçmiş beş yıl ortalamasının üzerinde 4 bin 700 ölüm fazla
İstanbul’da vefat sayıları, salgın dönemi boyunca 4 bin 700’e yakın kişinin geçmiş yılların ortalamasına göre olağandışı biçimde yaşamını yitirdiğini gösteriyor.
Haber Etkin Haber Merkezi
Koronavirüs salgınında gerçek vefat sayılarının açıklanan resmi rakamların üzerinde olduğuna işaret eden bilgiler kuvvetli bir hal aldı. Türkiye’de salgının en çok etkilediği il konumunda olan İstanbul’da, salgın süresi boyunca, son beş yılın ortalamasının üzerinde 4 bin 700’e yakın ölüm kaydedildi. Bu rakam, araştırmanın incelediği tarihteki Türkiye geneli vefat sayılarına denk.
Salgından etkilenen ülkelerde alınan tedbirler ve kısıtlamalarla ülke bazlı vaka sayılarının bir bölümünde gerilemeler görülse de pandeminin dünyadaki etkisi artarak devam ediyor. 27 Mayıs itibariyle kaydedilen günlük vaka sayısı artık 100 binin üzerinde seyrediyor. Günlük ölüm sayıları ise Mayıs ayı ortalarından beri 4-5 bin civarında yatay bir seyir halinde.
VERİLER SADECE ‘POZİTİF’ VAKALARA AİT
Türkiye de dahil, tüm dünyada açıklanan bu veriler genellikle PCR testi pozitif çıkan hastalara ait. Ancak testin güvenilirlik kapasitesinin yüzde 50-60 oranlarında olduğu biliniyor. Bu da hem vaka sayılarında hem de ölüm sayılarında gerçek durumun açıklanan rakamların üzerinde olduğuna işaret ediyor.
Söz konusu durumun Türkiye’deki en kritik örneği İstanbul. Sağlık Bakanlığı’nın açıklamalarına göre, vaka yoğunluğunda İstanbul, Türkiye geneli durumun yüzde 60’ını yansıtıyor. Ne var ki Bakanlık, illere dair ayrıntılı rakamları en son 3 Nisan’da paylaştığı için kentlerin mevcut durumlarına dair bilgi bulunmuyor.
İSTANBUL’DA 2020 VEFAT SAYILARI, SON BEŞ YILIN ÜZERİNDE
Salgının resmi rakamlara yansımayan gerçek boyutuna dair en önemli veri vefat sayıları. İstanbul’da, salgın dönemi boyunca yaşanan olağandışı vefat sayıları, 2015-2019 yılları arasındaki vefat sayılarının dikkat çekici biçimde üzerinde.
HAFTALIK BAZDA ANALİZ
Çalışmalarını Cambridge Üniversitesi’nde sürdüren Genetik Epidemiyolojist Dr. Mesut Erzurumluoğlu’nun Bilim Akademisi çatısı altında faaliyet gösteren Sarkaç’ta yayımlanan veri analizinde İstanbul’daki ölüm rakamlarının seyri haftalık bazda inceleniyor.
İBB’nin vefat bilgi sisteminden elde edilen bilgileri içeren grafik, Ocak-Temmuz ayları arasında İstanbul’daki haftalık vefat sayılarını gösteriyor.
2015-2019 yılları için haftalık maksimum ve minimum değerler (mor şerit), ve 2020 yılı için haftalık değerler (kırmızı) gösteriliyor. 2020’deki yüzdelik artışlar 2015-19 arasındaki haftaların vefat sayısı ortalamasına göre hesaplanıyor.
Analize göre, 18 Mart-9 Haziran tarihleri arasında sadece İstanbul’daki vefat sayısındaki artış (2015-19 dönemi ortalamasına kıyasla) toplam 4692 kişi.
Sağlık Bakanlığı’nın resmi verilerine göre 9 Haziran 2020 itibariyle tüm Türkiye’de Covid-19’a bağlı olarak vefat edenlerin toplam sayısı ise 4 bin 729 idi.
SALGINLA İLİŞKİSİ NE?
Yayımlanan analizin önsözünü yazan Prof. Dr. Önder Ergönül, bu verilerin neden koronavirüs salgını ile ilişkilendirildiğini şöyle açıklıyor:
”Excess mortality-Ek ölüm” terimi epidemiyolojide “normal/kriz dışı” koşullar altında beklediğimiz ölüm sayılarının üzerinde saptanan ölüm sayılarını ifade eder.
Normalin üzerinde çıkan ölüm sayılarının söz konusu krize bağlı koşullar nedeniyle olduğu düşünülür. Bu veriler uzmanlara tanı yöntemleri, hastalığın seyri ve yaygınlığı konusunda bilgi sağlar.
SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN AÇIKLAMASI DOĞRU MU?
Söz konusu olağandışı vefat sayılarında dair New York Times’ta yayımlanan bir haber, 20 Nisan tarihli basın toplantısında Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya soruldu. Koca, bu olağandışı yükselişin koronavirüs tedbirleri nedeniyle İstanbul’da ölenlerin kent dışına gönderilmeden kent içinde toprağa verilmesinden kaynaklandığını öne sürdü.
Ancak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu, vefat kayıtlarının İstanbul’da ölenlerin tümünü kapsadığını açıkladı.
CENAZE İL DIŞINA GÖNDERİLİRSE MEZARLIK BİLGİSİ BOŞ BIRAKILIYOR
Haber Etkin’in yaptığı araştırma da İBB’nin verdiği bilgiyi doğruluyor.
e-Devlet üzerinden ulaşılan İBB’nin vefat sorgu sisteminde yaşamını yitiren kişilerin mezar yeri bilgileri de yer alıyor. Ancak vefat kaydında yer alsa da İstanbul’da defnedilmeyen bir kişinin mezar yeri bilgisi boş bırakılıyor.
Koronavirüs tedbirlerinin devam ettiği tarihlerde yaptığımız rastgele taramada, İstanbul’da yaşamını yitirmiş ancak il dışına defnedilmiş isimlerde mezarlık yeri bilgisinin boş bırakıldığını gördük.
