Ferzan ÖZER: Sıfır atık ile Mavi kapak ve yeşil yazı

“5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde Birleşmiş Milletler (BM) Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu’nun toplantısı yapıldı.”
Bu havalı isim dikkatimi çekti ve haber beni  düşündürdü. 

Biz hane halkı ve toplum olarak sıfır atık bilincine ermiş miyiz? Bu bilinç için önce refah ve medeniyet ölçütümüzü biraz yükseltmek mi gerekiyor acaba? Diye düşünürken  dünyada  önemli çöp ithalatçısı olduğumuzu hatırladım. 

***

Eurostat’ın (Avrupa İstatistik Ofisi) 2021 atık ihracatı verilerine göre Türkiye, 14,7 milyon tonla Avrupa Birliği’nden en fazla atık ithal eden ülke olmuş.

***

Yine Eurostat’a göre 2022’de sadece AB’den 319 bin ton plastik atık ithal etmişiz.

***

Plastik çöp cenneti olmuşuz ama sıfır atık projesine öncülük ediyoruz. Bu ne yaman bir çelişki derken aklıma mavi kapak toplama projesi geldi.

***

Kedi köpek yemlerinden önce bina kapılarında mavi kapak birikim istasyonları vardı. Çok kolay kandırılan bir toplumuz. 

***

24.8.2011 gün 28035 sayılı resmi gazetede ambalaj atıklarının kontrolü yönetmeliği yayınlandı. 

***

Yönetmelikte ambalaj ve atık olarak kabul edilen maddeler sayılmıştı; su, maden suyu, meyve suyu, şampuan, deterjan ve benzeri ambalajların kapakları. Sadece kapak. Yani sadece kapak toplamak yeterli idi. Böylece o kocaman, doğaya ve insana zararlı şişeler toplanmış sayılacaktı.

***

Pet şişe üreticileri, ürettikleri bu zararlı maddeyi toplamak ve dönüştürmekle yükümlü idiler ama bunları toplamak, biriktirmek ve dönüştürmek hem masraflı hem de zordu. 

***

Bürokrat ve politikacılarla kol kola girdiler ve bir çare buldular. pet şişe kapağını toplayan, aynı miktar şişeyi toplamış sayılacaktı.

***

Öyle ya, ellerinde kapak olduğuna göre, elbette şişesi de vardı! 

***

Kapak toplama işini de  sosyal proje yaparak  çözdüler.  500 kilo kapak getirilmesi halinde, engelilere bir adet tekerlekli iskemle verilecekti. ( bir kapak 10 gr olsa 50 bin adet kapağa bir iskemle) vah ki vah!

Lakin bizim  hayırsever halkımız, gönüllü olmaya çok yatkındır.  Kandırılarak değil gönülle  çöpçü gibi kullanıldı. 

***

Tekerlekli iskemlede payımız olsun diye düşünen insanlar; ceplerine, çantalarına, ev ve iş yerlerine doldurdukları mavi kapakları, daha büyük toplama ünitelerine attılar.

***

Kapaklar buradan üreticiye gitti. Üretici bu kapakları çevre ve şehircilik bakanlığına göstererek, aynı miktar pet şişe topladığını beyan etti. Hem cezadan kurtuldu, hem de teşekkür aldı. 

***

Oysa tek bir şişe bile toplanmamıştı. 

***

Denizler, göller, akarsular, yollar, parklar, bahçeler pet şişeler ile dolmuştu ama ağızlarında tek bir kapak yoktu. 

***

Üretici, fabrikatör-akıllı iş adamı, çakma piyasadan aldığı en ucuz ve sağlık için zararlı birkaç tekerlekli iskemleyi, basın huzurunda vererek bir övgü de buradan aldı. 

***

İşte mavi kapağın altındaki gerçek. Sıfır atığın altındakini de siz bulun…