AKP iktidarının 19 yıl dönümü: İşte haraç mezat satışın bilançosu
19 yıl önce bugün iktidara gelen AKP, cumhuriyetin birikimi yerli ve milli ne kadar kamu kuruluşu varsa elden çıkardı. Elde edilen gelirin büyük bölümü ise Hazine’ye aktarıldı oradan da borç ödemelerine gitti…
14 Ağustos 2001’de kurulan, 3 Kasım 2002 seçimlerinden birinci parti çıkan AKP, bugün iktidardaki 19’uncu yılını geride bıraktı.
AKP iktidarı boyunca, Türkiye’nin en büyük şirketlerini, fabrikalarını, otellerini, limanlarını, enerji üretim tesislerini, elektrik ile doğalgaz dağıtım şebekelerini ve arazilerini yerli ve yabancı özel şirketlere sattı. Ekonomide kamunun ağırlığı azaltılırken, 2002 – 2021 tarihleri arasında özelleştirmeden elde edilen 62.9 milyar doların çok büyük bir bölümü kamunun borç ödemelerine, geri kalan ise satılan şirketlerin borçlarına ve personel ödemelerine gitti.
2002 yılından bu yana 273 kuruluşta hisse senedi veya varlık satış-devir işlemleri yapıldı. Bu kuruluşlardan 268’inde kamu payı kalmadı. AKP, iktidara gelir gelmez ilk önce Gerkonsan ve Taksan gibi ‘fabrika kuran fabrikaları’ elden çıkardı. Ardından dev sanayi şirketleri elden çıktı: Tekel, Eti Bakır, Eti Krom, Eti Gümüş, Eti Elektrometalurji, Çayeli Bakır İşletmeleri, Karadeniz Bakır işletmeleri Samsun İşletmesi, BET Kütahya Şeker Fabrikası, Amasya Şeker Fabrikası.
Doğalgaz dağıtım şirketleri ESGAZ, Bursagaz, TÜMOSAN ile THY’nin yüzde 20’si gitti. 2005 yılında adeta özelleştirmenin altın yılı oldu. Türk Telekom’un yüzde 55’i, Eti Alüminyum, Kıbrıs Türk Hava Yolları, Adapazarı Şeker Fabrikasının yanı sıra Tüpraş’ın yüzde 14.76’sı ve Petkim’in yüzde 35’i borsada satıldı.
Erdemir, Başak Sigorta ve Başak Emeklilik blok olarak elden çıkartılırken ile THY’nin yüzde 25’i borsada halka arz yoluyla 2006 yılında özelleştirilirken, 2007’de araç muayene istasyonları, Mersin Limanı Halkbank’ın yüzde 25’i verildi.
2008’de Petkim, ADÜAŞ’ın sahip olduğu 9 elektrik üretim santrali satılırken, 2009’de Başkent Elektrik, Sakarya Elektrik ve Meram Elektrik gitti. 2010 yılında ise çok sayıda elektrik ve doğalgaz dağıtım şirketi birer birer elden çıkartıldı. Son yıllarda ise HES’ler, termik santraller ve şeker fabrikaları bir bir özelleştirildi.
4 BİN TAŞINMAZI SATTILAR
Özelleştirme İdaresi verilerine göre, 1986 yılından 25 Haziran 2021 tarihine kadar toplam 5 bin 664 adet taşınmazın satışı gerçekleştirildi ve 4 milyar 28 milyon dolar gelir elde edildi. AKP iktidarında özelleştirilen gayrimenkul sayısı 4 bin 42 oldu. Özelleştirme İdaresi bugüne kadar, otel, tatil köyü ve sosyal tesis vasıflı gayrimenkulleri de elden çıkardı. İstanbul Hilton Oteli ve Büyük Tarabya Oteli, Büyük Ankara Oteli ve Büyük Efes Oteli ile Bursa’da Çelik Palas olmak üzeri toplam 18 tesisin satışı bedeli 673 milyon dolar oldu.
2 BİN 150 ADET DAHA SATILACAK
Özelleştirme İdaresi’nin portföyünde yaptığı incelemeye göre, toplam büyüklüğü 45 milyon metrekareyi bulan yaklaşık 2 bin 150 taşınmaz özelleştirilecek. Sadece Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi’ni ait 40’a yakın şehirde 6 milyon 876 milyon metrekare büyüklüğündeki 583 arazi satılmayı bekliyor. İktidarın gelecek yılki yol haritası olan yıllık programa göre, liman ve santralların özelleştirilmesi sürecek. Toplam 20 milyon metrekarelik Hazine taşınmazı “yatırımcılara” arz edilecek.
