54 milyar TL’lik ihale adrese teslim
2019 yılında yapılan 142 milyar TL’lik kamu alımının 26,1 milyarı pazarlık, 18,1 milyarı istisnalardan yararlanılarak, 7,6 milyarı doğrudan temin yöntemiyle yapıldı. 2,1 milyar TL’lik alım için de belli istekliler arasından seçim yapıldı
BirGün Gazetesinden NURCAN GÖKDEMİR‘in haberine göre;
AKP iktidarları döneminde kamu kaynaklarından belli çevrelere rant aktarma aracına dönüşen kamu alımları 2019 yılında 142.7 milyar TL oldu. Bunun 54 milyarlık bölümü açık ve şeffaf olmayan yöntemler izlenerek verildi.
Kamu İhale Kurumu, 2019 yılı Kamu Alımları İzleme Raporu’nu açıkladı. İhaleler ve alım tutarları önceki yıla göre azaldı ancak iktidar açık ve denetlenebilir olmayan yöntemleri kullanmaktan vazgeçmedi.
Buna göre, 2019 yılında 95 bin 109 ihale yapıldı, 13 bin 113’ü ihale tarihinden sonra iptal edildi. Sonuç bilgisi gönderilen ve iş başlangıcı 2019 yılı olan 69 bin 528 ihale kayıtlara geçti. Kuruma sözleşme bedeli 135 milyar olan 114.366 sözleşme ulaştırıldı. Yıl sonunda 142.7 milyar liraya ulaşan alımların 116.9 milyar TL’si “açık ihale, pazarlık, belli istekliler arasında ihale yöntemi”, 18 milyarı da istisna hükümlerinden yararlanılarak yapıldı. Doğrudan temin yolu ile yapılan kamu alımlarının toplam bedeli ise 7.6 milyar TL oldu.
SEÇİLENLER ARTTI
İhale komisyonu kurma, yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın gerçekleştirilen doğrudan temin yönteminin kullanımı geçen yıla göre iki katından fazla arttı. 2019’da 4.7 milyarı mal, 2.5 milyar TL’si hizmet alımı, 356 milyonu yapım işi, 6 milyonu da danışmanlık hizmet alımı olmak üzere 7.6 milyar TL’lik alımda doğrudan temin yöntemi seçildi.
İSTİSNAİ GÜVENLİK HARCAMASI
Kamu İhale Kanunu’ndaki şartlara uyulmadan alfabenin son harfine kadar uzanan 3’üncü maddedeki istisnalardan yararlanılarak yapılan alımların tutarı 18 milyar TL oldu. Bunun 11.2 milyarı ile mal, 4.1 milyarı ile hizmet alımı yapıldı. 2.6 milyar TL’lik yapım işi verilirken 29 milyon liralık da danışmanlık hizmeti alındı.
Bu kapsamda yapılan alımlarda savunma, güvenlik ile istihbarat alanlarında gizlilik içinde Cumhurbaşkanı veya ilgili bakanın kararı ile yürütülecek işler için yapılan alımlar ilk sırada yer aldı. 18 milyar TL’lik alımın 8.9 milyar TL’si bu kapsamda yapıldı. Bunu 5.8 milyar lira ile KİT’lerin yaptığı alımlar izledi.
‘21B’ HEP GÖZDE
Kamu İhale Kanunu ’nun pazarlıkla alımı düzenleyen 21’inci maddesinin “b” fıkrası yine en çok kullanılan madde oldu. “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” hükmü kullanılarak 23.1 milyar TL’lik alım yapıldı. Bunun 16.6 milyar TL’si ile yapım işi, 3.9 miyar TL’si ile hizmet, 2.5 milyar TL’si ile de mal alındı.
28 MİLYARLIK PAZARLIK
Rapora göre, ihalelerin yüzde 70,79’u açık ihale, yüzde 29,08’i pazarlık, yüzde 0,14’ü de belli istekliler arasında ihale usulü ile yapıldı. Buna göre, açık ihale usulü ile yapılan ihalelerin tutarı 88.7 milyar TL olurken 26.1 milyar TL’lik alımda da pazarlık ve 2.1 milyarı belli istekliler arasında ihale usulü tercih edildi.
BÖL, PARÇALA, VER
İdarelerin yaklaşık maliyeti 50 milyar Türk Lirasına kadar olan alımları için istisna hükümleri getiren “f” fıkrasından yararlanılarak yapılan alımların tutarı 1.8 milyar TL’ye ulaştı. İdarelerin kamu İhale Kanunu’nu aşmak için benzer işler olmasına karşın kanundaki sınırın altında kalmak için alımları bölerek yapma alışkanlığı 2019’da da sürdü. Bununla 1.1 milyar TL’lik mal, 743 milyon liralık da hizmet alındı.
Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin yüzde 33,09’u “21b” kapsamında gerçekleşirken yüzde 64,60’ı “21f” kapsamında gerçekleştirildi. Ancak tutara bakıldığında tutarın yüzde 88,60’sı “21 b”, yüzde 7’si “21f” kapsamında yapılan alımlara gitti.
